Waren er werkelijk zoveel mensen die protesteerden tegen de naam “negerzoen”?

In 2006 kwam firma Buys met het nieuws dat de naam Negerzoenen zal veranderen in Buys Zoenen, omdat het te racistisch klonk en mensen daar tegen hadden geprotesteerd. Het nieuws sloeg in als een bom. De meeste mensen vonden het belachelijk, anderen waren het er wel mee eens.

Er zijn eerder benamingen met ‘neger’ in de loop der tijd gewijzigd, omdat zulke aanduidingen in sommige talen als discriminerend of racistisch kan worden ervaren; Duitse Negerküsse werden Schokoküsse of Schaumküsse, Franse Têtes de nègre werden Bisous de Mousse, Engelse Negro kisses werden Angel Kisses en Finse Neekerin suukot werd Brunberg suukot. Nederland en Vlaanderen vormden hierop echter een uitzondering.

In 2005 werd aangekondigd opnieuw te willen overwegen om de naam te wijzigen, omdat de Stichting Eer en Herstel Betalingen Slachtoffers van Slavernij in Suriname de naam, net als in de omringende landen, veranderd wilde zien.

Koekfabrikant Van der Breggen deed vervolgens onderzoek naar de gevoeligheid van het woord “negerzoen”, en op 23 maart 2006 werd publiekelijk bekend gemaakt dat ze hun negerzoenen voortaan zullen verkopen als “Buys Zoenen”. De koekfabrikant stelt op zijn website: “Buys Zoenen zijn de opvolgers van onze alom bekende negerzoenen, die al 86 jaar populair zijn bij jong en oud. Na zorgvuldig markt-, merk-, en consumentenonderzoek vonden we het tijd de productnaam te moderniseren. Sommige mensen vinden het jammer dat de naam negerzoenen verdwijnt, omdat ze die al zo lang kennen. Er zijn echter ook mensen die minder enthousiast zijn over de benaming. Daar hebben we alle begrip voor. Buys Zoenen moeten zijn voor iedereen.”

Al vanaf de aankondiging voor overweging tot naamsverandering in 2005 waren de nodige schampere, kritische en emotionele reacties op het voornemen te horen en direct na de definitieve bekendmaking in 2006 laaiden discussies opnieuw op. Critici stellen dat het woord ‘neger’ in de Nederlandse taal niet dezelfde negatieve (pejoratieve) en discriminerende lading draagt als het Engelse equivalent en dat de lekkere negerzoenen juist voor een positieve associatie met het woord ‘neger’ zorgen. Zij zien de naamsverandering als een geval van doorgeslagen ‘politieke correctheid’.

De onderzoeken van de fabrikant zelf hebben uitgewezen dat het overgrote deel van de consumenten (94%) geen negatieve associaties met de productnaam had, en dat van de groep consumenten die er wel bedenkingen bij hadden het overgrote deel het product er niet om liet liggen. De fabrikant heeft dus een handelsnaam met grote naamsbekendheid opgegeven.

Op 19 december 2006 werd bekend gemaakt dat de rel rond de naamsverandering een actie was van de marketingafdeling van de fabrikant. Er werd hierdoor heel veel aandacht besteed aan de Zoenen, maar flinke omzetstijgingen bleven uit. De omzet daalde zelfs iets doordat er consumenten waren die door de naamsverandering het product links lieten liggen.

Tegenwoordig staat op de verpakkingen op een heel slimme manier “sinds 1920 – Negen zoenen”. Het betreft een slimme manier om terug te verwijzen naar de oude naam (‘negerzoenen’) onder het mom van het aantal zoenen in de verpakking.