Onweersbuien kondigen zich meestal luid en duidelijk aan en ook in de weersverwachting wordt de kans op onweer aangegeven. Meestal word je er dus niet compleet door verrast. Bij onweer is men binnenshuis redelijk veilig, maar het beste is om in een kooi van Faraday te zitten.
Kooi van Faraday
Kooi van Faraday, genoemd naar Michael Faraday, is de benaming voor een kooivormige constructie van elektrisch geleidend materiaal zoals koper of ijzer die er voor zorgt dat statische elektrische velden niet tot binnen de kooi kunnen doordringen. De kooi is wel doordringbaar voor statische magnetische velden zoals het aardmagnetisch veld. De kooi biedt bescherming tegen statische ontladingen zoals bliksem.
In de praktijk wordt de term “kooi van Faraday” tegenwoordig hoofdzakelijk gebruikt voor ruimtes die elektromagnetische straling buitensluiten: elektromagnetisch dode ruimtes. Als vuistregel geldt dat een kooi van Faraday ook ondoordringbaar voor elektromagnetische straling, als de maaswijdte kleiner is dan een tiende van de golflengte van die straling; dit is overigens afhankelijk van de gewenste uitdoving. De golflengte van een magnetron is ongeveer 12 cm en de maaswijdte ongeveer een mm, zodat er een zeer goede afscherming is. Voor het afschermen van een magnetisch veld worden series van gesloten doosjes van mumetaal gebruikt.
Een huis zonder bliksemafleider is geen perfecte Kooi van Faraday. Bij een (nabije) blikseminslag kan de elektrische stroom zich een weg banen langs leidingen en zo elektrische apparaten beschadigen. De elektrische velden tijdens een ontlading kunnen echter zo sterk zijn dat ook niet aangesloten elektronica beschadigd raakt doordat alle geleidende delen als antenne fungeren en hoge spanningen veroorzaken.
Ook een telefoon met vaste aansluiting of kabels van televisies kunnen bliksem geleiden. Elektronische apparatuur kan beschadigd raken en er kan brand ontstaan na een blikseminslag. Het is ook mogelijk dat de bliksem niet inslaat op het huis, maar via de kabels naar binnen komt.
Bliksem
Vrijwel alle dingen geleiden stroom beter dan lucht dat doet. Daarom zal de bliksem bij voorkeur via bijvoorbeeld bomen en hoge gebouwen stromen. Ook ijzeren hekwerken zijn goede geleiders.
De blikseminslag veroorzaakt echter ook een gevaar door het potentiaalverschil in de grond. Alle geleidende voorwerpen, zoals een metalen hek maar ook een menselijk lichaam, nemen de stroom uit de grond op en geven hem verderop weer af, doordat ze beter geleiden dan de grond zelf.
Als vuistregel geldt dat de bliksem door een hoog object wordt “aangetrokken” in een gebied met een straal van ca. 1/3 van de hoogte van het object.
In een woestijn zal de bliksem het laagste punt opzoeken. Het zand is namelijk een zeer goede isolator, en de bliksem zal dus het punt opzoeken waar zo min mogelijk zand hoeft te worden doorkruist om bij het grondwater te komen.
Een auto met dak, een gesloten caravan, of zelfs een boot zijn dus goeie plekken om te vluchten als het bliksemt. De boot moet dan wel van metaal zijn en niet van kunststof. In het programma Top Gear heeft men het principe van de kooi van Faraday getest met een Volkswagen Golf. De presentator kon na een inslag van 600.000 volt ongedeerd de auto verlaten.
Binnenshuis zit je ook redelijk veilig, blijf wel uit de buurt van ramen.
Wanneer men buitenshuis verrast wordt door onweer kan men het beste uit de buurt van hoge punten blijven en ook vooral zorgen dat men zelf niet het hoogste punt is.
In het open veld kan men het beste gehurkt en ineengedoken gaan zitten met de voeten tegen elkaar aan. Aangezien bomen de bliksem aantrekken is schuilen onder een boom zeer gevaarlijk. Ook beuken trekken, in tegenstelling tot wat sommige volkswijsheden en weerrijmpjes beweren, de bliksem wel degelijk aan.
Overige weetjes
– Een gewoon stuk ijzer of staal kan in een magneet veranderen, als het door de bliksem geraakt wordt.
– De binnenkant van de bliksem is heter dan de oppervlakte van de zon (die is 5780 K (5507 �C)).
– Om te bepalen hoe ver de bliksem verwijderd is, kan men het aantal seconden tellen tussen het zien van de bliksem en het horen van de donder. Dit aantal gedeeld door drie is ongeveer de afstand in kilometers. Elke drie seconden betekent namelijk een afstand van ongeveer ��n kilometer, omdat het geluid met een snelheid van 343 meter per seconde gaat en het licht je (bijna) meteen bereikt.
Zie ook: Sterven er vissen als in zee de bliksem inslaat?
Bronnen:
http://www.topgear.com/uk/videos/car-lightning
http://nl.wikipedia.org/wiki/Bliksem
http://nl.wikipedia.org/wiki/Kooi_van_Faraday
