Levenslange gevangenisstraf is in de meeste landen die de doodstraf niet kennen de hoogste straf die door een rechtbank kan worden opgelegd. Niet in alle landen houdt dit een daadwerkelijk levenslange opsluiting in.
In onder meer Denemarken, Duitsland, Finland, Italië, Oostenrijk, Polen, Rusland, het Verenigd Koninkrijk en Zweden betekent “levenslang” dat de veroordeelde voor onbepaalde tijd in gevangenschap zit en in de praktijk vrijwel altijd na een aantal jaar vrijkomt d.m.v. een beroep of gratie.
In onder meer Canada, Griekenland, Noorwegen, Portugal en Spanje bestaat een echte levenslange gevangenisstraf niet en wordt “levenslang” automatisch omgezet in een vast aantal jaren (respectievelijk 25, 25, 21, 25 en 30 jaar). In Canada is levenslang nooit meer dan 25 jaar maar blijft de gevangene wel automatisch voor de rest van zijn/haar leven onder controle staan.
In de Verenigde Staten van Amerika verschilt de opvatting van levenslang sterk per staat. Meestal wordt er geen “levenslang” gegeven, maar een straf die veel langer is dan een normaal mensenleven (bijv. 200 jaar cel voor meerdere moorden bij elkaar). In een gerechtelijke uitspraak kan worden opgenomen of een later beroep of vrijlating mogelijk is of niet.
In Mexico is de maximale gevangenisstraf 40 jaar. Het Mexicaanse Hooggerechtshof heeft in 2001 bepaald dat een levenslange gevangenisstraf zonder de mogelijkheid op beroep ongrondwettelijk is omdat het wreed en ongebruikelijk hard is, en dat het Artikel 18 van de Mexicaanse Grondwet schendt.
In tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen, betekent levenslange opsluiting in België wel degelijk dat de veroordeelde levenslang kan worden opgesloten. Levenslange opsluiting is in België bijgevolg niet – zoals vaak wordt gesteld – gelijk aan 30 jaar. België kent evenwel geen vorm van levenslange opsluiting waarbij de veroordeelde niet om zijn voorwaardelijke invrijheidsstelling kan verzoeken.
Estland en Nederland zijn de enige landen in Europa waar levenslang echt levenslang is. In Estland kan de president theoretisch gezien gratie verlenen, maar dit is nog nooit gebeurd. In Nederland kan gratie alleen verleend worden via Koninklijk Besluit, en dit is sinds 1940 maar twee keer gebeurd (beide gevangenen waren terminaal ziek).
Nederland
In Nederland werd sinds 1945 aan 41 personen een levenslange gevangenisstraf (celstraf) opgelegd (oorlogsmisdadigers buiten beschouwing gelaten). Daarvan zijn er relatief veel in de laatste paar jaar; de rechter lijkt steeds vaker levenslang op te leggen.
Bij de meeste gevallen van levenslang was dat wegens een veroordeling voor twee of meer moorden. Slechts in enkele gevallen werd levenslang opgelegd voor een enkelvoudige moord; er was dan sprake van eerdere veroordelingen.
De levenslange celstraf werd in 1878 ingevoerd, nadat in 1870 de doodstraf was afgeschaft. Levenslang wordt gezien als een alternatief voor de doodstraf. Het leven van de tot levenslang veroordeelde is uitzichtloos en ervaringsdeskundigen spreken wel van een “levend-doodverklaring”
Lijst met levenslang veroordeelden in Nederland de laatste jaren:
2005
- 11 maart – Frans Boons: Tbs’er die omstreeks december 2003 een mede-tbs’er mishandelde en vervolgens levend begroef achter de Pompekliniek in Nijmegen. Boons zat al vast wegens doodslag op een 15-jarig nichtje van hem op 5 mei 1994. Op 18 april 2007 werd het vonnis in hoger beroep bevestigd.
- 24 maart – Manodjkumar Hanoewant: Vermoordde in januari 2004 een 72-jarige Haagse vrouw en haar zwakbegaafde zoon bij een mislukte roofoverval. Ook zou hij minderjarige meisjes tot prostitutie hebben gedwongen. Op 9 februari 2006 werd het vonnis in hoger beroep bevestigd.
- 14 april – Sunil Manohar: Eindhovenaar die in augustus 2004 de opdracht gaf tot brandstichting bij zijn Turkse buren, waarbij twee buurjongens van 8 en 14 jaar oud omkwamen. Werd veroordeeld voor de moord op de beide jongens en poging tot moord op hun ouders. Het vonnis werd op 20 februari 2006 in hoger beroep bevestigd.
- 7 juli – Daniel Sowerby: Drugshandelaar die in november 2002 de Groninger Gerard Meesters in de deuropening van zijn woning doodschoot. Sowerby was op zoek naar de zus van Meesters, die een partij softdrugs zou hebben gestolen. Sowerby was in 1975 in Engeland al eens tot levenslang veroordeeld, maar wist in 2001 te ontsnappen. Op 22 december 2006 werd het vonnis in een hoger beroep bevestigd.
- 26 juli – Mohammed Bouyeri: Vermoordde op 2 november 2004 de regisseur en columnist Theo van Gogh.
- 25 november – Rudolf Kasebier (de Beul van Twente): Vermoordde in de zomer van 2003 een zwerver in een park in Enschede. Stak in 2002 drie willekeurige mensen neer en verminkte en doodde circa twintig dieren. Op 13 juni 2006 werd het vonnis in een hoger beroep bevestigd. 4 december 2007 door de Hoge Raad bevestigd.
2006
- 19 juli – Gerrie Musch: Veroordeeld in hoger beroep. Vermoordde in oktober 1997 drugshandelaar Math Huren (55). Hij verbrandde vervolgens het lichaam van de man in een zelfgemaakte oven, waardoor de stoffelijke resten nooit zijn teruggevonden. Vanuit de gevangenis probeerde hij een ander te bewegen een getuige van de moord en verbranding om te brengen. Kreeg in de eerste aanleg 20 jaar.
- 14 november – Hasèn Aksema: Bij verstek veroordeeld voor de in augustus 2004 gepleegde moord op zijn 25-jarige ex-vrouw Marisse van den Burg in haar woning in Goor en ontvoering van hun 2-jarige dochter Isra. Deze is nog steeds vermist. Ze verblijven vermoedelijk beide in Libië.
- 12 december – Mehmet Alkan: Kreeg in hoger beroep levenslang voor een drievoudige moord in februari 2003 in Helmond, nadat hij aanvankelijk was veroordeeld tot 18 jaar cel. De slachtoffers werden tijdens een ripdeal door Ischa Magaev met een nekschot om het leven gebracht. Alkan was zijn handlanger. Magaev kreeg op 25 maart 2004 al levenslang voor zijn betrokkenheid.
2007
- 26 juli – Fernando Pires, Elmer Pinto e Neto Brito en Ze Carlos Borges de Brito: Veroordeeld voor een schietpartij in het Rotterdamse cafë Inn & Out in 2005. Er vielen drie doden, waaronder de barman. De aanleiding was een ruzie om geld.
- 4 september – Soenil Debi: veroordeeld voor de zogenoemde ‘Haagse metselmoorden’. In 2004 vermoordden Debi en zijn vader twee mannen met tientallen messteken. De slachtoffers werden door de broer van Debi ingemetseld in een huis. Debi werd veroordeeld tot levenslang; zijn vader tot 20 jaar cel. Twee andere betrokkenen kregen lage straffen. Zijn broer is nog niet veroordeeld.
2008
- 26 februari – Julien Constancia: Veroordeeld voor de moord op Jesse Dingemans op een basisschool in Hoogerheide. Oorspronkelijk eiste het O.M. 20 jaar cel en TBS tegen Julien C. Door de rechtbank is hij later veroordeeld tot 12 jaar cel en TBS. Het gerechtshof acht het risico op herhaling te groot, en legt Julien C. op 26 februari 2008 een levenslange gevangenisstraf op.
- 7 maart – Marcel T.: Veroordeeld voor de moord op Louis Svèke en meerdere bankovervallen, bomaanslagen en een pogingen daartoe. Een motivatie van de rechtbank is “het onpeilbare karakter van de man”.
Bronnen:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Levenslange_gevangenisstraf
http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_tot_levenslang_veroordeelden_in_Nederland
