Bij Harmelen kwamen op maandag 8 januari 1962 om ±9:19 uur twee reizigerstreinen, te weten trein 464 (Rotterdam-Gouda-Amsterdam) en trein 164 (Leeuwarden-Utrecht-Rotterdam), bijna frontaal met elkaar in botsing. Deze botsing ging de geschiedenis in als de grootste treinramp in nederland en is dat nu (2008) nog steeds. Er vielen in totaal 91 doden en 54 gewonden (waarvan 32 zwaargewond). Hiervan overleden er later nog twee in het ziekenhuis, waardoor het totaal op 93 doden kwam. De machinisten waren beide opslag dood.
Hoe heeft dit ongeluk kunnen gebeuren? Hier een korte omschrijving van wat er die dag gebeurde. Voor een uitgebreider verhaal kunt u de site bezoeken onderaan deze pagina.
9.14:
- De sneltrein komt niet voorbij in Harmelen Aansluiting wegens 6 minuten vertraging.
- De treindienstleider stelt voor de stoptrein een rijweg in van Woerden richting Breukelen, want de sneltrein heeft zich nog niet gemeld.
9.18:
- De stoptrein rijdt het laatste sein voor Harmelen Aansluiting voorbij om daar gelijkvloers de aftakking naar Breukelen te berijden.
- De sneltrein komt in de buurt van Harmelen Aansluiting en meldt zich automatisch bij de treindienstleider.
- De sneltrein rijdt met 125 km/h het gele sein voorbij dat op remwegafstand vooraf gaat aan het rode sein voor de splitsing. De machinist merkt dit gele sein niet op.
9.19:
- De machinist van de sneltrein ziet het rode sein, zet een remming in, maar kan niet voorkomen dat hij met 107 km/h vrijwel frontaal in botsing komt met de stoptrein.
Hieronder het ongeluk nog eens grafisch afgebeeld:
Zoals gebruikelijk bij ongevallen, werd een groot onderzoek begonnen. Ook de nieuwe NX-installatie van de treindienstleiderspost in Woerden werd onderzocht op technische storingen. Men heeft ter plaatse vastgesteld dat het “gemiste” gele sein daadwerkelijk geel licht uitstraalde en het laatste sein voor Harmelen vanaf Utrecht rood licht. De snelheidsmeterband van de locomotief van de sneltrein toonde aan dat de machinist niet is begonnen met remmen na het gele sein. Wel is hij begonnen met remmen bij waarneming van het rode sein, maar vanaf 125 km/h was de afstand tot het wissel waarover de stoptrein reed, onvoldoende.
Naar aanleiding van dit ongeluk is invoering van de automatische treinbeïnvloeding (ATB) in Nederland versneld: 25 jaar later was het grootste deel van het spoorwegnet voorzien van ATB. Een tweede veiligheidsverhogende maatregel die men sindsdien toepast is dat seinen die op remwegafstand voor splitsingen, bruggen en andere gevaarpunten buiten stations staan, worden voorafgegaan door reflecterende gele bakens.
In de jaren ’90 is bij Harmelen een fly-over gebouwd, waardoor het gelijkvloers kruisen tot het verleden behoort.
Bronnen:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Treinramp_Harmelen
http://www.homepages.hetnet.nl/~marctiny/harmelen.html
