De elfproef (11-proef) is een test die in het Nederlandse elektronische betalingsverkeer wordt uitgevoerd op negen- en tiencijferige Nederlandse bankrekeningnummers, om te controleren of het nummer een geldig rekeningnummer kan zijn. De elfproef dient ervoor om te controleren of er niet twee cijfers zijn verwisseld en werkt dus als een variant op het gebruik van een controlecijfer.
Bij een elfproef worden de cijfers “gewogen” bij elkaar opgeteld, dat wil zeggen afhankelijk van de positie van het cijfer wordt het met een afgesproken waarde vermenigvuldigd. De som van de resultaten moet een veelvoud zijn van elf.
Van rechts naar links geteld, wordt het eerste cijfer van het rekeningnummer met 1 vermenigvuldigd, het tweede met 2, het derde met 3, enzovoorts. Deze producten worden bij elkaar opgeteld, en gedeeld door 11. Het resultaat van deze deling moet een geheel getal groter dan nul zijn.
Een voorbeeldje:
Rekeningnummer 73.61.60.221
7 � 9 + 3 � 8 + 6 � 7 + 1 � 6 + 6 � 5 + 0 � 4 + 2 � 3 + 2 � 2 + 1 � 1 = 176.
Delen door 11 geeft 16.
Controle van de elfproef wordt veelal gedaan op basis van de restwaarde van de deling. Hierbij wordt een rekeningnummer van alleen nullen ook als correct beschouwd. (Immers, 0 delen door 11 geeft een restwaarde van 0.) Dit kan voorkomen worden door niet te controleren op de restwaarde van de deling, maar het resultaat ervan. Dit resultaat moet een geheel getal groter dan nul zijn.
Zie ook:
Raadsel (2) Bankrekeningnummer
Bronnen:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Elfproef
